ﻣﻌﺠﺰﻩ
ﺑﺮای ﻳﮏ اﻳﺮاﻧﯽ ﮐﻪ از در و دﻳﻮارش ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﺑﺎرد و هﺮ اﻣﺎﻣﺰادﻩ ای، ﺣﺘﯽ ﻣﺠﻬﻮل اﻟﻨﺴﺐ، ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ،
از ﻣﺮور ﻗﺮﺁن ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺘﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ اﺛﺮی از ﻣﻌﺠﺰﻩ در ﺁن ﻧﻴﺴﺖ.
ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ ﻣﻮﺿﻊ در ﻗﺮﺁن دﻳﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻨﮑﺮان از ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و او ﻳﺎ ﺳﮑﻮت ﮐﺮدﻩ و ﻳﺎ
ﺳﺮ ﺑﺎز زدﻩ و ﺑﺪﻳﻦ اﮐﺘﻔﺎء ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻦ ﺑﺸﺮی هﺴﺘﻢ ﭼﻮن ﺷﻤﺎ و ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ را ﻓﻘﻂ ﻣﺄﻣﻮر اﺑﻼغ داﻧﺴﺘﻪ و ﻓﺮﻣﻮدﻩ
اﺳﺖ ﻣﻦ ﻣﺒﺸّﺮ و ﻣُﻨﺬِرم [ﺑﺸﺎرت دهﻨﺪﻩ و ﺑﻴﻢ دهﻨﺪﻩ].
روﺷﻨﺘﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺁﻳﻪ هﺎی ٩٠ ﺗﺎ ٩٣ ﺳﻮرﻩ اﺳﺮای [اﺳﺮاﺋﻴﻞ، اﺳﺮا، اﻻﺳﺮی] اﺳﺖ:
«وَﻗﺎﻟُﻮا ﻟَﻦ ﻧُ ﺆ ﻣِ ﻦَ ﻟَ ﮏَ ﺣَﺘّﯽ ﺗَﻔُﺠَﺮ ﻟَﻨﺎ ﻣِ ﻦَ ا ﻻَ ر ضِ ﻳَﻨﺒُﻮﻋﺎً. اَو ﺗَ ﮑُ ﻮ نَ ﻟَ ﮏَ ﺟَ ﻨَ ﻪُ ﻣِﻦ ﻧَﺨﻴﻞ وَ ﻋِﻨﺐ ﻓَ ﺘُ ﻔَ ﺠﱠ ﺮَ اﻻَﻧﻬﺎر ﺧِﻼﻟَﻬﺎ
ﺗَ ﻔ ﺠ ﻴ ﺮ اً. اَو ﺗُ ﺴ ﻘِ ﻂَ اّﻟﺴَﻤﺂء ﮐَﻤﺎ زَ ﻋَ ﻤ ﺖَ ﻋَﻠَﻴﻨﺎ ﮐِ ﺴَ ﻔ ﺎً اَو ﺗَﺄﺗِﻲ ﺑِ ﺎ ﷲِ وَ اﻟﻤَﻼﺋِﮑَﻪ ﻗَﺒﻴﻼً. اَو ﻳَ ﮑُ ﻮ نَ ﻟَ ﮏَ ﺑَ ﻴ ﺖُ ﻣِﻦ زُ ﺧ ﺮُ فِ اَو
ﺗَﺮﻗﯽ ﻓ ﯽِ اّاﻟﺴَﻤﺎء وَ ﻟَﻦ ﻧُ ﺆ ﻣِ ﻦَ ﻟِ ﺮُ ﻗِ ﻴّ ﮏَ ﺣَﺘّﯽ ﺗُ ﻨَ ﺰﱠ لَ ﻋَﻠَﻴﻨﺎ ﮐِﺘﺎﺑﺎً ﻧَ ﻘ ﺮُ ؤ ﻩُ ﻗُﻞ ﺳُ ﺒ ﺤ ﺎ نَ رَﺑّﯽ هَﻞ ﮐُ ﻨ ﺖُ اِ ﻻّ ﺑَ ﺸَ ﺮ اً رَ ﺳُ ﻮ ﻻً»
ﻳﻌﻨﯽ: [ﮔﻔﺘﻨﺪ] ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻳﻢ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﭼﺸﻤﻪ اﺑﯽ از زﻣﻴﻦ ﺑﺠﻮﺷﺎﻧﯽ ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺎﻏﺴﺘﺎﻧﯽ از ﻧﺨﻞ و
ﺗﺎک داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ ﺟﻮﻳﻬﺎ در ﺁن روان ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﺎ ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ ای ﻗﻄﻌﻪ ای از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮ ﻣﺎ ﻓﺮود ﺁﻳﺪ، ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ
ﺧﺪا و ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن را ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دهﺪی، ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺎﻧﻪ از زر ﻧﺎب داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ و ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮ ﺷﻮی و
ﻋﺮوج ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎن ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻴﻢ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﮑﻪ از ﺁﺳﻤﺎن ﻧﺎﻣﻪ ای ﺑﺮ ﺻﺪق ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮد ﻓﺮود ﺁوری ﮐﻪ ﻣﺎ ﺁن را
ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ. ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ ﻣﻦ ﻏﻴﺮ از ﺑﺸﺮی هﺴﺘﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺷﺪﻩ؟
ﺑﯽ درﻧﮓ ﭘﺲ از اﻳﻦ ﺳﻪ ﺁﻳﻪ از ﺗﻘﺎﺿﺎی ﻣﻨﮑﺮان ﺗﻌﺠﺐ ﮐﺮدﻩ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
«وَ ﻣﺎ ﻣَﻨَﻊ ا ﻟّ ﻨ ﺎ سَ اَن ﻳُﺆﻣِﻨُﻮا اِذا ﺟﺎ ءَ هُ ﻢُ اﻟﻬُﺪی اِﻻ اَن ﻗﺎﻟُﻮا اَ ﺑَ ﻌَ ﺚَ ا ﷲُ ﺑَ ﺸَ ﺮ اً رَ ﺳُ ﻮ ﻻً. ﻗُﻞ ﻟَ ﻮ ﮐ ﺎ نَ ﻓ ﯽِ ا ﻻَ ر ضِ ﻣَ ﻼ ﺋِ ﮑَ ﻪُ
ﻳَ ﻤ ﺸُ ﻮ نَ ﻣُﻄَﻤَﺌِﻨّﻴﻦَ ﻟَﻨَﺰﱠﻟﻨﺎ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻬ ﻢِ ﻣِ ﻦَ اّ ﻟ ﺴُ ﻤ ﺎ ءَ ﻣَ ﻠ ﮑ ﺎً رَ ﺳُ ﻮ ﻻً»
ﻳﻌﻨﯽ ﭼﺮا ﻣﺮدم ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ ﺣﻖ ﮔﺮدن ﻧﻨﻬﺎدﻩ و ﻣﺘﻮﻗﻌﻨﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺧﺪا ﻣﻼﺋﮑﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ: اﮔﺮ در زﻣﻴﻦ
ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ، ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را از ﺟﻨﺲ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻌﻴﻦ ﮐﺮدﻩ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ
8
.
اﻳﻦ دو ﺁﻳﻪ روﺷﻦ و ﻣﻨﻄﻘﯽ اﺳﺖ. ﺷﺨﺼﯽ از ﻣﻴﺎن ﻗﻮﻣﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﺧﻴﺰد. ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ اﻧﺪﻳﺸﺪ، روﺷﻨﺘﺮ ﻣﯽ ﺑﻴﻨﺪ، ﺑﻄﻼن ﺧﺮاﻓﺎت
و ﺳﺨﺎﻓﺖ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ و ﻋﺎدات زﻳﺎن ﺑﺨﺶ و ﺧﻼف ﺁدﻣﻴﺖ را ﻧﻬﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺳﺨﻨﺎن درﺳﺖ و
روﺷﻦ او ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﻬﺎﻧﻪ ﮔﻴﺮی ﻧﻴﺴﺖ. اﻣﺎ ﭼﻴﺰهﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و ﺑﻬﺎﻧﻪ ﮔﻴﺮی اﺳﺖ ﻧﻴﺰ روﺷﻦ اﺳﺖ. ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺪﻳﻦ
ﻋﺎدات ﺳﺨﻴﻒ و ﺟﺎهﻼﻧﻪ ﺧﻮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. از ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻟﻘﺎء ﺷﺪﻩ و در ﺁﻧﻬﺎ رﻳﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻗﺮن
ﻋﻘﻞ و روﺷﻨﯽ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ؟ ﻣﮕﺮ ﻣﻴﻠﻴﻮﻧﻬﺎ ﺑﺸﺮ ﺗﺎﺑﻊ ﻋﻘﻞ ﺧﻮد و ﻣﻨﺰﻩ از ﻋﺎدات و ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺗﻠﻘﻴﻨﯽ
هﺴﺘﻨﺪ؟
در ﺁن زﻣﺎن ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻪ اوﻟﯽ، ﻣﺮدم از ﭘﻴﺮوی ﻣﺮدی ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﺪ ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﻋﺎدات اﺟﺪادی ﺁﻧﻬﺎ را در هﻢ ﺑﺮﻳﺰد، ﺳﺮ ﺑﺎز
ﻣﯽ زدﻧﺪ. اﮔﺮ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ را از ﻃﺮف ﺧﺪا ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻢ، از او دﻟﻴﻞ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ، ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮد اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺮای
ﭘﻴﻐﻤﺒﺮان ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻌﺠﺰات ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ و ﺁﻧﭽﻪ را از ﺑﺎب دﻳﺎﻧﺎت راﺟﻊ ﺑﻪ اﻧﺒﻴﺎء ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﺮدﻩ
اﺳﺖ و ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻣﺜﻞ ﻣﺸﻬﻮر، ﺳﺮود ﻳﺎد زﻣﺴﺘﺎن دادﻩ اﺳﺖ. ﭘﺲ اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺧﻮد او رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزد.
ﻣﺮدم ﻗﺮﻳﺶ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻳﮑﯽ از اﻣﺜﺎل ﺧﻮد ﺑﺮوﻧﺪ از اﻳﻦ رو ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ:
«وَ ﻗﺎﻟُﻮ ﻣﺎﻟﻬﺬَا ا ﻟ ﺮﱠ ﺳُ ﻮ لِ ﻳَ ﺎ ﮐُ ﻞَ ا ﻟّ ﻄَ ﺎ مَ وَ ﻳَﻤﺸﯽ ﻓ ﯽُ ا ﻻ ﺳ ﻮ ا قِ ﻟَﻮﻻ اَ ﻧ ﺰِ لَ اَ ﻟ ﻴ ﻪُ ﻣَﻠَﮏ ﻓَ ﻴ ﮑُ ﻮ نَ ﻣَ ﻌَ ﻪُ ﻧَ ﺬ ﻳ ﺮ اً. اَو ﻳُﻠﻘﯽ اَ ﻟ ﻴ ﻪِ ﮐَﻨﺰُاَو
ﺗ ﮑُ ﻮُ نَ ﻟَ ﻪُ ﺟَ ﻨﱠﻪُ ﻳَﺎﮐُﻞ ﻣِﻨﻬﺎ وَ ﻗ ﺎ لَ اﻟﻈّﺎﻟِﻤُﻮنَ اِن ﺗَ ﺘﱠ ﺒِ ﻌُ ﻦَ اِ ﻻّ رَ ﺟُ ﻼً ﻣَ ﺴ ﺤُ ﻮ ر اً»
9
ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ ﺧﻮردن و ﺑﻪ ﺑﺎزار رﻓﺘﻦ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﻘﺎم ﻧﺒﻮت اﺳﺖ. ﮔﻮﻳﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺒﯽ ﻣﺜﻞ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ و
اﺣﺘﻴﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﺧﻮردن و ﺁﺷﺎﻣﻴﺪن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، از اﻳﻦ رو ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺳﺎدﻩ ﻟﻮﺣﯽ و ﻧﺎداﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ:
«اﻳﻦ ﻣﺮد ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻋﻮی ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ هﻢ ﻃﻌﺎم ﻣﯽ ﺧﻮرد و هﻢ در ﺑﺎزار راﻩ ﻣﯽ رود؟ اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﯽ
ﮔﻔﺖ ﻓﺮﺷﺘﻪ ای هﻤﺮاﻩ ﺧﻮد ﻣﯽ اورد ﮐﻪ ﻋﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ او را ﺗﺼﺪﻳﻖ ﮐﻨﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﻻاﻗﻞ ﮔﻨﺠﯽ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﯽ
ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﻌﺎش ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺲ ﭼﻮن ﻓﺎﻗﺪ اﻳﻨﻬﺎﺳﺖ ﻳﺎ ﺟﻨّﯽ [ﺳﺤﺮ] ﺷﺪﻩ و
اهﺮﻳﻤﻨﯽ [دﻳﻮی] در وی ﺣﻠﻮل ﮐﺮدﻩ ﻳﺎ دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ».
در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻮﻳﯽ، ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺟﻮاﺑﯽ ﻧﻤﯽ دهﺪ و ﺗﻘﺎﺿﺎی ﻣﻌﺠﺰﻩ را ﺑﺎ ﺳﮑﻮت ﺑﺮﮔﺬار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. وﻟﯽ در ﭼﻨﺪ
ﺁﻳﻪ ﺑﻌﺪ (ﺁﻳﻪ ٣٠ ﺳﻮرﻩ ﻓﺮﻗﺎن) ﺑﻪ ﻳﮏ ﻗﺴﻤﺖ از اﻳﺮادهﺎی ﺁﻧﻬﺎ از ﻗﻮل ﺧﺪا ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ دهﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﻮ هﺮ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮی را ﮐﻪ
ﻣﺄﻣﻮر هﺪاﻳﺖ ﺧﻠﻖ ﮐﺮدﻳﻢ هﻢ ﻏﺬا ﻣﯽ ﺧﻮردﻧﺪ و هﻢ در ﺑﺎزارهﺎ راﻩ ﻣﯽ رﻓﺘﻨﺪ.
در ﺳﻮرﻩ ﺣﺠﺰ ﺑﺎز ﻗﻀﻴﻪ ﺗﮑﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﻣﻨﮑﺮان ﺻ ﺮ ﻳ ﺤ ﺎً ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ای ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻴﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﻗﺮﺁن ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ
اﺳﺖ، ﺗﻮ دﻳﻮاﻧﻪ ای. اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ ﻓﺮﺷﺘﻪ ای ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻴﺎور:
«وَ ﻗﺎﻟُﻮا ﻳﺎ اَﻳﱡﻬَﺎ اّﻟَﺬی ﻧُﺰﱠل ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻪِ اّ ﻟ ﺬِ ﮐ ﺮُ اِ ﻧﱠ ﮏَ ﻟ ﻤَ ﺠ ﻨُ ﻮ نَ. ﻟَﻮ ﻣﺎﺗَﺎُﺗﻴﻨﺎ ﺑُ ﺎ ﻟ ﻤُ ﻼ ﺋِ ﮑَ ﻪِ اِن ﮐُ ﻨ ﺖَ ﻣِ ﻦَ ا ﻟ ﺼّ ﺎ دِ ﻗ ﻴ ﻦَ»
10
.
در ﺁﻳﺎت اوﻟﻴﻪ ﺳﻮرﻩ اﻧﺒﻴﺎء ﺑﺎز اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﮑﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ:
«هَﻞ هﺬا اِ ﻟّ ﺎَ ﺑَ ﺸَ ﺮُ ﻣِﺜﻠُﮑُﻢ اَ ﻓَ ﺘَ ﺎ ﺗُ ﻮ نَ ا ﻟ ﺴِ ﺤ ﺮَ وَ اَﻧﺘُﻢ ﺗُ ﺒ ﺼِ ﺮ وُ نَ... ﺑَﻞ ﻗﺎﻟﻮُا اَ ﺿ ﻐ ﺎ صُ اَﺣﻼم ﺑَ ﻞِ ا ﻓ ﺘَ ﺮ ﻳ ﻪُ ﺑَﻞ هُ ﻮَ ﺷ ﺎ ﻋِ ﺮُ ﻓَ ﻠَ ﻴ ﺄ ﺗِﻨﺎ
ﺑِ ﺂ ﻳَ ﺔِ ﮐَﻤﺎ اُ ر ﺳِ ﻞَ ا ﻻّ وَ ﻟُ ﻮ نَ»
11
.
ﻳﻌﻨﯽ: «اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﺸﺮﻳﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ ﭼﺮا ﻣﺠﺬوب ﺷﻌﺮ او ﻣﯽ ﺷﻮﻳﺪ؟ ﺧﻮاﺑﻬﺎی ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻳﺎ ﺗﺨﻴﻼت
ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮاﻳﺘﺎن ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ، ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﭽﻪ اﻧﺒﻴﺎء ﺳﻠﻒ ﺁوردﻩ اﻧﺪ
ﺑﻴﺎورد».
ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ در ﺟﻮاب ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺪﻳﻦ اﮐﺘﻔﺎء ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
«ﻗﺒﻞ از ﺗﻮ ﻣﺮداﻧﯽ ﺑﺮای هﺪاﻳﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ وﺣﯽ ﻣﯽ ﮐﺮدﻳﻢ، ﻧﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن، ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻏﺬا ﻣﯽ ﺧﻮردﻧﺪ و
از زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺟﺎوﻳﺪ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ. اﮔﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﻴﺪ از داﻧﺎﻳﺎن ﻳﻬﻮد و ﻧﺼﺎرای ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ»
12
.
روﻳﻬﻢ رﻓﺘﻪ ﺑﻴﺶ از ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﺑﺎر اﻳﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺟﻮﻳﯽ و ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻦ در ﺳﻮرﻩ هﺎی ﻣﮑّﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ
ﺗﻘﺎﺿﺎهﺎ، ﺟﻮاب ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻳﺎ ﺳﮑﻮت ﺑﻮد ﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﺻﺮاﺣﺖ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﻧﺪ ﻣﻦ ﺑﺸﺮی هﺴﺘﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﮐﻪ از ﻃﺮف
ﺧﺪاوﻧﺪ وﺣﯽ و اﻟﻬﺎم درﻳﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ.
در ﺁﻳﻪ ٢٠ ﺳﻮرﻩ ﻳﻮﻧﺲ ﻋﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ:
«ﻳَﻘُﻮﻟُﻮن ﻟَﻮﻟَﺂ أُ ﻧ ﺰِ لَ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻪِ ﺁ ﻳَ ﻪُ ﻣﱢﻦ رَﺑّﻪِ، ﻓَﻘُﻞ اِﻧﱠﻤَﺎ اَ ﻟ ﻐَ ﻴ ﺐُ ﷲ ﻓَ ﺎ ﻧ ﺘَ ﻈِ ﺮُ و ا اِ ﻧّ ﯽِ ﻣَﻌَﮑُﻢ ﻣِﻦ اﻟﻤُﻨﺘَﻈِﺮِﻳﻦَ».
[ﻳﻌﻨﯽ] ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﭼﺮا ﻧﺸﺎﻧﻪ و ﻋﻼﻣﺘﯽ از ﺧﺪاﻳﺶ ﻇﺎهﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد؟ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ: اﻣﻮر ﻣﺨﺼﻮص ذات
ﭘﺮوردﮔﺎر اﺳﺖ (ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻦ هﻢ ﭼﻮن ﺷﻤﺎ از ﻣﮑﻨﻮﻧﺎت ﻏﻴﺒﯽ و ارادﻩ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﯽ اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺪارم)، ﻣﻦ هﻢ ﭼﻮن ﺷﻤﺎ
ﻣﻨﺘﻈﺮم (ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻇﻬﻮر ﻣﻌﺠﺰﻩ).
ﺑﺎز در ﺳﻮرﻩ رﻋﺪ ﺁﻳﻪ ٧ هﻤﺎن ﻣﻌﻨﯽ ﺗﮑﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ وﻟﯽ ﭘﻴﻐﻤﺮ در ﺁﻧﺠﺎ ﻓﻘﻂ ﺧﻮد را ﻣﺄﻣﻮر اﺑﻼغ اواﻣﺮ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﺪ و
ﺟﻮاﺑﯽ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﭼﺮا ﺁﻳﻪ ای ﻧﺎزل ﻧﻤﯽ ﺷﻮد، ﻧﻤﯽ دهﺪ:
«وَ ﻳَ ﻘُ ﻮ لُ اّﻟَﺬﻳﻦ ﮐَ ﻔَ ﺮُ واﻟَﻮﻻ اُ ﻧ ﺰِ لَ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻪِ ﺁ ﻳَ ﻪُ ﻣِﻦ رَ ﺑّ ﻪِ. اِﻧﱠﻤﺎ اَ ﻧ ﺖَ ﻣُ ﻨ ﺬ رُ وَ ﻟِ ﮑُ ﻞّ ﻗَ ﻮ مِ ه ﺎ دِ».
[ﻳﻌﻨﯽ] ﮐﺎﻓﺮان ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﭘﺲ ﭼﺮا ﻧﺸﺎﻧﻪ و ﺁﻳﺘﯽ ﺑﺮ ﺻﺤﺖ ﮔﻔﺘﺎر او از ﻃﺮف ﺧﺪاوﻧﺪش ﻇﺎهﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد؟ در
اﻳﻨﺠﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ، ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﺑﻴﻢ دهﻨﺪﻩ ای و هﺮ ﻗﻮم ﭘﻴﺸﻮاﻳﯽ دارد. (ﻳﻌﻨﯽ ﺗﮑﻠﻴﻒ ﺗﻮ اﺑﻼغ اواﻣﺮ اﺳﺖ، دﻳﮕﺮ
ﺁوردن ﻣﻌﺠﺰﻩ ﮐﺎر ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ).
ﻋﻴﻦ اﻋﺘﺮاض ﻣﺸﺮﮐﺎن و ﺟﻮاب ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﻣُﻨﺬِرم وﻧﺸﺎﻧﻪ و ﺁﻳﺖ، ﻳﻌﻨﯽ ﻣﻌﺠﺰﻩ، ﻣﺨﺼﻮص ذات ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ. در
ﺟﺎﻳﯽ دﻳﮕﺮ ﺗﮑﺮار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺁﻳﺖ و ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺧﻮد را ﻗﺮﺁن ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ:
«وَ ﻗﺎﻟُﻮ ﻟَﻮﻻ اُ ﻧ ﺰِ لَ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻪِ ﺁ ﻳ ﺎ تُ ﻣِﻦ ﻗُﻞ اِﻧّﻤَﺎ ا ﻻ ﻳ ﺎ تُ ﻋِ ﻨ ﺪَ ا ﷲِ وَ اِﻧﱠﻤﺎ اَ ﻧ ﺎَ ﻧَﺬﻳُﺮ ﻣُﺒﻴﻦُ».
[ﻳﻌﻨﯽ] ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﺮا ﺧﺪاﻳﺶ ﺁﻳﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﻓﺮﺳﺘﺪ، ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺁﻳﺘﻬﺎ هﻤﻪ ﻣﺨﺼﻮص ذات ﭘﺮوردﮔﺎر اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻓﻘﻂ
ﺑﻴﻢ دهﻨﺪﻩ ام
13
.
اﻣﺎ ﭘﺲ از ﺁن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
«اوَﻟَﻢ ﻳَﮑﺒِﻬِﻢ اَﻧّﺎ اَﻧﺰَﻟﻨﺎ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﮏَ ا ﻟ ﮑِ ﺘ ﺎ بَ ﻳُﺘﻠﯽ ﻋَﻠَﻴﻬﻢ اِ نﱠ ﻓ ﯽِ ذ ﻟِ ﮏَ ﻟَ ﺮَ ﺣ ﻤَ ﻪً وَ ذِﮐﺮی ﻟِ ﻘَ ﻮ مِ ﻳُ ﺆ ﻣِ ﻨُ ﻮ نَ»
14
.
ﻳﻌﻨﯽ: ﺁﻳﺎ ﻧﺎزل ﮐﺮدن ﻗﺮﺁن ﺑﺮ ﺗﻮ، ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﻔﺎﻳﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﺗﺬﮐﺮات و رﺣﻤﺖ ﺑﺮای اهﻞ اﻳﻤﺎن اﺳﺖ.
در ﺳﻮرﻩ ﻣﻠﮏ ﺁﻳﻪ ٢٥ ﮐﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺑﻪ او ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ: «ﭘﺲ اﻳﻦ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ از ﺁن ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ ﮐﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﺪ؟»
ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﺮ ﺁن ﻣﺨﺼﻮص ذات ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﻧﺬﻳﺮم
15
: «ﻗُﻞ اِﻧﱠﻤَﺎ ا ﻟ ﻌِ ﻠ ﻢُ ﻋِ ﻨ ﺪَا ﷲِ وَ اِﻧّﻤﺎ اَﻧَﺎ ﻧَ ﺬ ﻳ ﺮُ
ﻣُﺒﻴﻦُ».
در ﺳﻮرﻩ ﻧﺎزﻋﺎت ﺁﻳﻪ هﺎی ٤٥ ،٤٤ ،٤٣ ﮐﻪ ﺑﺎز ﺻﺤﺒﺖ از روز ﺣﺸﺮ اﺳﺖ، ﻧﻔﯽ ﻋﻠﻢ از ﺷﺨﺺ رﺳﻮل ﺑﻄﻮر
ﺻﺮﻳﺤﺘﺮی ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ:
«ﻓ ﻴ ﻢَ اَ ﻧ ﺖَ ﻣِﻦ ذِﮐﺮﻳﻬﺎ. اِﻟﯽ رَ ﺑِ ﮏَ ﻣُﻨﺘَﻬﻴﻬﺎ. اِﻧﱠﻤﺎ اَ ﻧ ﺖَ ﻣُ ﻨ ﺬِ رُ ﻣَﻦ ﻳَﺨﺸﻴﻬﺎ».
[ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ] ﺗﻮ از ﮐﺠﺎ ﻣﯽ داﻧﯽ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﮐﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ؟ ﻓﻘﻂ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ داﻧﺪ. ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮدم را از
روز ﺟﺰا ﺑﻴﻢ دهﯽ.
اﺻﺮار ﻣﺘﻮاﻟﯽ و ﻣﮑﺮر ﻣﺸﺮﮐﺎن در ﺧﻮاﺳﺘﻦ ﻣﻌﺠﺰﻩ و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎدﮐﺮدن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ اﻋﺠﺎزی ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﭘﻴﻮﻧﺪد
اﻳﻤﺎن ﺧﻮاهﻨﺪ ﺁورد، رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ در ﻧﻔﻮس ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﺣﺘﯽ در ﮐﻨﻪ روح ﺧﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ اﻳﻦ ﺁرزو را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﮐﻪ ﮐﺎش ﺧﺪا
ﺗﻔﻀﻞ ﻣﯽ ﮐﺮد و ﻳﮑﯽ از ﺗﻘﺎﺿﺎهﺎی ﻣﺸﺮﮐﺎن را در ﺑﺎب اﻋﺠﺎز و ﺗﺄﻳﻴﺪ رﺳﺎﻟﺖ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺮﺁوردﻩ ﻣﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ هﻤﻪ ﻣﻨﮑﺮان
ﻣﺎت و ﻣﺒﻬﻮت ﺷﺪﻩ و اﻳﻤﺎن ﻣﯽ ﺁوردﻧﺪ. اﻳﻦ ﺳﻪ ﺁﻳﻪ ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم را ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ:
«وَ ﻗَ ﺴَ ﻤ ﻮُ ا ﺑِﺎﷲ ﺟَ ﻬ ﺪَ اَﻳﻤﺎﻧِﻬُﻢ ﻟَﺌِﻦ ﺟﺎﺋﺘﻬُﻢ ﺁ ﻳَ ﻪُ ﻟَ ﻴُ ﺆ ﻣُ ﻦﱠ ﺑِﻬﺎ ﻗُﻞ اِﻧﱠﻤﺎ ﺁ ﻻ ﻳ ﺎ تُ ﻋِﻨﺪَاﻟﻠَﻪ وَ ﻣﺎ ﻳُﺸﻌِﺮﮐُﻢ اَﻧﱠﻬﺎ اِذا ﺟﺄت ﻻ ﻳُ ﺆ ﻣِ ﻨ ﻮُ نَ. وَ
ﺗُ ﻘَ ﻠّ ﺐُ اَ ﻓ ﺌ ﺪَ ﺗَ ﻬُ ﻢِ وَ اَﺑﺼﺎرَهُﻢ ﮐَﻤﺎﻟَﻢ ﻳُﺆﻣِﻨُﻮا ﺑِ ﻪِ اَ وَ لَ ﻣَ ﺮﱠ ﻩِ وَ ﻧَﺬَرُهُﻢ ﻓ ﯽِ ﻃُﻐﻴﺎﻧِﻬﻢِ ﻳَﻌﻤَﻬُﻮنَ. وَﻟَﻮ اَﻧﱠﻨﺎ ﻧَﺰَﻟﻨﺎ اِ ﻟَ ﻴ ﻬِ ﻢُ اﻟ ﻤُ ﻼ ﺋِ ﮑَ ﻪَ وَ
ﮐَ ﻠّ ﻬَ ﻢِ اﻟﻤَﻮﺗﯽ وَ ﺣَﺸَﺮﻧﺎ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻬِ ﻢ ﮐُ ﻞّ ﺷَﯽء ﻗُ ﺒُ ﻼً ﻣﺎ ﮐﺎﻧُﻮاِﻟﻴُﺆﻣِﻨﻮُا اَ ﻻّ اَن ﻳَﺸﺎء ا ﷲُ وَ ﻟ ﮑﱠ ﻦَ اَﮐﺜَﺮَهُﻢ ﻳَ ﺠ ﻬَ ﻠ ﻮُ نَ»
16
.
ﻣﻔﻬﻮم ﺁﻳﺎت ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ: «ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺑﻪ ﺧﺪا ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ [ﻣﺤﻤﺪ] ﺁﻳﺘﯽ [ﻧﺸﺎﻧﻪ ای و ﻣﻌﺠﺰﻩ ای] ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزد،
[و ﻳﺎ] ﻳﮑﯽ از ﺗﻘﺎﺿﺎهﺎی ﺁﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد، اﻳﻤﺎن ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ. ای ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ ﺁﻳﺎت ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ (ﻳﻌﻨﯽ در دﺳﺖ ﻣﻦ
ﻧﻴﺴﺖ) ﻣﯽ داﻧﻴﺪ اﮔﺮ ﺁﻳﺎﺗﯽ هﻢ ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزم ﺑﺎز اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ، ﺁﻧﻬﺎ را در ﮔﻤﺮاهﯽ ﺧﻮد ﺑﺎﻗﯽ ﺑﮕﺬارﻳﻢ. اﮔﺮ از ﺁﺳﻤﺎن
ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺎزل ﺷﻮد و اﮔﺮ ﻣﺮدﮔﺎن ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺁﻳﻨﺪ و هﻤﻪ اﻣﻮر ﺧﺎرق اﻟﻌﺎدﻩ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻬﻴﻢ ﺑﺎز اﻳﻤﺎن ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﺁورد ﻣﮕﺮ
اﻳﻨﮑﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاهﺪ اﻣﺎ اﻏﻠﺐ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ».
اﮐﻨﻮن ﻣﻄﺎﻟﺐ اﻳﻦ ﺳﻪ ﺁﻳﻪ را ا ﺟ ﻤ ﺎ ﻻً ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﻴﻢ:
١- ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻳﮑﯽ از ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ ﮐﻪ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزد اﻳﻤﺎن ﻣﯽ ﺁورﻧﺪ و
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ اﻋﺠﺎز از ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ و از ﺧﺪا اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺮق ﻋﺎدات در دﺳﺖ
ﺁدﻣﻴﺰاد ﻧﻴﺴﺖ هﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﻳﻌﻨﯽ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻻﻳﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ و ﺧﻼف ﺁن ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﻴﺮد. ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺁﺗﺶ،
ﺳﻮزاﻧﺪن اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ هﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ اوﺳﺖ.
٢- ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﭼﻪ ﻣﯽ داﻧﻴﺪ اﮔﺮ هﻢ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای روی ﺑﺪهﺪ ﺑﺎز هﻢ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ. ﻣﯽ ﺗﻮان ﺟﻮاب ﻧﻘﻀﯽ ﺑﻪ اﻳﻦ
ﻗﻀﻴﻪ داد و ﮔﻔﺖ از ﮐﺠﺎ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای روی ﻣﯽ داد اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁوردﻧﺪ! ﻇﺎهﺮ اﻣﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ هﺮ
ﺧﺮق ﻋﺎدﺗﯽ ﺑﺸﺮ را ﺑﻪ ﺷﮕﻔﺘﯽ ﻣﯽ اﻧﺪازد و ﺑﻪ ﺁن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺮق ﻋﺎدت را ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﯽ ﻧﮕﺮد و هﻴﭻ
ﺑﻌﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮد. ﻣﻔﺴﺮان ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻇﺎهﺮﻧﺸﺪن ﻣﻌﺠﺰﻩ از اﻳﻦ روﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ
ﺁورﻧﺪ.
٣- ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «وَ ﺗَﻘﻠﺐ اﻓﺌﺪﺗﻬُﻢ وَ اَﺑﺼﺎرهُﻢ» ﻳﻌﻨﯽ «ﻣﺎ دﻳﺪﻩ و دل ﺁﻧﻬﺎ را از ﺣﻖ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴﺪﻩ اﻳﻢ از اﻳﻦ رو ﺑﻪ ﺁﻳﺎﺗﯽ
ﮐﻪ ﺳ ﺎ ﺑ ﻘ ﺎً ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ». ﺧﺪاﻳﺎ، راﺳﺖ ﮔﻮﻳﻢ ﻓﺘﻨﻪ از ﺗﻮﺳﺖ. اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎدر ﻣﺘﻌﺎل ﻣﺮدم را از دﻳﺪن ﺣﻖ
ﮐﻮر ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ، دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﺗﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان از ﺁﻧﻬﺎ داﺷﺖ و ﭼﺮا ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺒﻌﻮث ﻣﯽ ﺷﻮد؟ اﻣﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ
ﺳ ﺎ ﺑ ﻘ ﺎً ﺁﻳﺎﺗﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ، ﻣﻘﺼﻮد از ﺳﺎﺑﻖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﻣﻘﺼﻮد اﻧﺒﻴﺎء ﺳَﻠَﻒ اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ؟ از اﻧﺒﻴﺎء ﺳَﻠَﻒ
ﺧﺒﺮ ﺻﺤﻴﺤﯽ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ. وﻟﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺎدت هﻤﻴﻦ ﻗﺮﺁن ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺁﻳﺎﺗﯽ
ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻮاب دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺸﻴﺮ [ﺑﺸﺎرت و ﻣﮋدﻩ دهﻨﺪﻩ] و ﻧﺬﻳﺮ [ﺑﻴﻢ دهﻨﺪﻩ و
ﺗﺮﺳﺎﻧﻨﺪﻩ] اﺳﺖ و ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻘﺼﻮد از ﺟﻤﻠﻪ «ﺳ ﺎ ﺑ ﻘ ﺎً ﺁﻳﺎﺗﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ، اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ» هﻤﻴﻦ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ
ﺟﻮاب ﮐﺎﻓﯽ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺑﺮای اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺁﻳﺎت ﻗﺮﺁﻧﯽ اﻳﻤﺎن ﺑﻴﺎورﻧﺪ و اذﻋﺎن ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ از ﻃﺮف ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ
ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺎزل ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﻋﻴﺴﯽ و ﻣﻮﺳﯽ و ﺻﺎﻟﺢ و ﺳﺎﻳﺮ اﻧﺒﻴﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻗﺮﺁن ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ
ﻣﻌﺠﺰاﺗﯽ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ، ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﻳﮑﯽ از ﺁن ﻣﻌﺠﺰات را ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزد.
١- ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺁﻳﻪ ١١١ [ﺳﻮرﻩ] اﻧﻌﺎم ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: اﮔﺮ ﻣﻼﺋﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ و ﻣﺮدﮔﺎن ﻧﻴﺰ از ﻗﺒﺮ ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ و
ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ. ﺁﻧﻬﺎ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮔﻔﺘﻪ هﺎی ﺧﻮد ﻓﺮﺷﺘﻪ ای از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﻪ
زﻣﻴﻦ ﺑﻴﺎورد ﻳﺎ ﭼﻮن ﻋﻴﺴﯽ ﻣﺮدﻩ ای را زﻧﺪﻩ ﮐﻨﺪ و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ هﻢ ﺁرزو داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮑﯽ از اﻳﻦ اﻣﻮر ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد
وﻟﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ اﮔﺮ اﻳﻦ اﻣﻮر هﻢ واﻗﻊ ﺷﻮد، ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ.
٢- در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ و در ﻋﻠﻢ ﺧﺪاوﻧﺪی ﮐﻔﺮ و ﺷﺮک ﺁﻧﻬﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ، ﺁﻳﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻣﺮدی
ﺑﺮای دﻋﻮت و هﺪاﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﮏ اﻣﺮ ﺑﻴﻬﻮدﻩ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﮑﻴﻢ و داﻧﺎ ﮐﻪ اﻣﺮی ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺼﻠﺤﺖ و
ﺣﮑﻤﺖ از وی ﺳﺮ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ، ﮐﺎر ﻋﺒﺚ ﻧﺴﺒﺖ داد؟ ﻗ ﻄ ﻌ ﺎً ﻣﺘﻌﺒﺪان [ﻋﺒﺎدت ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺬهﺒﻴﻮن] ﻗﺸﺮی ﮐﻪ ﻋﻘﻞ را در
ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻌﺘﻘﺪات ﺑﻪ ﻳﮏ ﺳﻮ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﺧﻮاهﻨﺪ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮای اﺗﻤﺎم ﺣﺠﺖ و ﺑﺮای ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻠﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد
ﺁﻧﻬﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻣﺮدﻣﺎن ﺗﺒﻬﮑﺎری هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻋﺬاب ﺁﺧﺮت. اﻣﺎ ﺟﻮاب ﺁﻧﻬﺎ در ﺁﺧﺮ هﻤﺎن ﺁﻳﻪ [١١١ ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم]
ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «ا ﻻّ اَن ﻳَﺸﺎء اﷲ». [ﻳﻌﻨﯽ] اﻳﻦ ﻣﺮدم اﻳﻤﺎن ﻧﻤﯽ ﺁورﻧﺪ ﻣﮕﺮ ﺁﻧﮑﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاهﺪ. ﭘﺲ
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻻزم ﻗﻀﻴﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻮن ﺧﺪا ﻧﺨﻮاﺳﺖ، ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ و اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺻ ﺮ ﻳ ﺤ ﺎً در ﺁﻳﻪ ١١٠ ﻓﺮﻣﻮدﻩ
اﺳﺖ ﮐﻪ: ﻣﺎ ﭼﺸﻢ و دل اﻳﺸﺎن را از ﮔﺮوﻳﺪن ﺑﻪ ﺣﻖ ﮔﺮداﻧﻴﺪﻩ اﻳﻢ.
ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﺁﻳﺎت در هﻤﻴﻦ ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم در ﺁﻳﻪ ١٠٧ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «وَﻟُﻮ ﺷﺎءَاﷲ ﻣَﺎ اَﺷﺮِﮐُﻮا». [ﻳﻌﻨﯽ] اﮔﺮ ﺧﺪا ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ
ﻣﺸﺮک ﻧﻤﯽ ﺷﺪﻧﺪ. ﭘﺲ ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺮک ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻨﺪﻩ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺪای ﺗﻮاﻧﺎ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺮد؟ ﭘﺲ
ﻣﺤﻤﺪ هﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺁﻧﻬﺎ را از ﺷﺮک ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻣﻨﺼﺮف ﮐﻨﺪ ﺑﺮای ﺁﻧﮑﻪ ﺷﺮک ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻌﻠﻮل ارادﻩ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ، ﭘﺲ ﺁﻧﻬﺎ
ﻣﻌﻠﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﺮا ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻋﺬاب ﺁﺧﺮت ﺑﻴﻢ ﻣﯽ دهﻨﺪ؟
اﮔﺮ ﻣﺸّﻴﺖ اﻟﻬﯽ ﻣﻼک اﻳﻤﺎن ﻣﺮدم اﺳﺖ، ﺁﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺪاﻟﺖ و ﺣﻘﻴﻘﺖ و ﻋﻘﻞ ﻧﺰدﻳﮑﺘﺮ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺁن ﻣﺸﻴّﺖ اﻟﻬﯽ ﺑﻪ ﻧﻴﮑﯽ و هﺪاﻳﺖ
ﻣﺮدم ﺗﻌﻠﻖ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدن اﻧﺒﻴﺎء ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا از رﺳﻮل ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﺨﻮاهﻨﺪ و اﻳﻦ هﻤﻪ ﻋﺬر ﺑﺮای
ﻧﻴﺎوردن ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﻴﺎورﻧﺪ؟
از ﺳﻴﺎق اﻳﻦ ﺁﻳﺎت و ﺁﻳﺎت دﻳﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ ﮐﻪ ﺣﻀﺮت اﻧﺠﺎم ﺗﻘﺎﺿﺎی ﻣﺸﺮﮐﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ و ﻃﻔﺮﻩ ﻣﯽ دهﺪ
و اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ از ﺳﻮرﻩ ﺗﮑﻮﻳﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﺴﺘﻔﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﻮرﻩ ﺗﮑﻮﻳﺮ از ﺑﻠﻴﻎ ﺗﺮﻳﻦ و ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ﺗﺮﻳﻦ ﺳﻮرﻩ هﺎی ﻣﮑّﯽ، ﺑﺴﯽ
ﻣﻮزون و ﻣﺴﺠﻊ و ﺧﻮش ﺁهﻨﮓ اﺳﺖ و ﻗﻮﻩ دﻻﻳﻞ ﺧﻄﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل از ﺁن ﺳﺎﻃﻊ اﺳﺖ. ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ از ﺟﻮاب ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ
ﻣﺸﺮﮐﺎن ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺑﺎرزی اﺟﺘﻨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. در ﻋﻮض ادﻋﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﺮم و ﻣﺆﺛﺮی ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ هﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ
از ﻃﺮف ﺧﺪا ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﭘﺲ از ١٨ ﺳﻮﮔﻨﺪ در ١٨ ﺁﻳﻪ، ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺸﺮﮐﺎن را ﮐﻪ ﻣﺪﻋﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﮔﻔﺘﻪ هﺎی ﻣﺤﻤﺪ هﺬﻳﺎن
ﮐﺎهﻨﺎن و ﻣﻮﻟﻮد دﻣﺎغ ﻋﻠﻴﻞ ﺷﺨﺺ ﻣﺼﺮوﻋﯽ اﺳﺖ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
«اِ ﻧﱠ ﻪُ ﻟَ ﻘَ ﻮ لُ رَ ﺳُ ﻮ لِ ﮐَ ﺮ ﻳ ﻢِ. ذی ﻗُﻮﱠﻩ ﻋِ ﻨ ﺪَ ذی ا ﻟ ﻌَ ﺮ شَ ﻣ ﮑ ﻴ ﻦِ ﻣُ ﻄ ﺎ عِ ﺛَ ﻢﱠ ﺁﻣﻴﻦِ، وَ ﻣﺎ ﺻﺎﺣِﺒُﮑُﻢ ﺑِ ﻤَ ﺠ ﻨِ ﻮ نِ وَ ﻟَﻘَﺪ رَ ا ﻩُ ﺑِ ﺎ ﻻُ ﻓ ﻖِ
اﻟﻤَﺒﻴﻦِ وَ ﻣﺎ هُﻮش ﻋَﻠَﯽ ا ﻟ ﻐَ ﻴ ﺐُ ﺑِﻀَﻨﻴﻦِ وَ ﻣﺎ هُ ﻮَ ﺑِ ﻘَ ﻮ لِ ﺷَ ﻴ ﻄ ﺎ نِ رَ ﺟ ﻴ ﻢِ».
ﮐﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺁن ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ: ﻗﺮﺁن ﺳﺨﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ اﻳﺴﺖ اﻣﻴﻦ (ﻣﻘﺼﻮد ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ اﺳﺖ) ﮐﻪ در ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺑﺎرﻳﺘﻌﺎﻟﯽ
ﻣﺴﺘﻘﺮ اﺳﺖ و ﻣﻄﺎع اﺳﺖ و اﻣﻴﻦ. [ﺻﺎﺣﺐ] ﻣﺮد ﺷﻤﺎ ﻣﺤﻤﺪ دﻳﻮاﻧﻪ ﻧﻴﺴﺖ. او را (ﻳﻌﻨﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﺧﺪا را) در اﻓﻖ روﺷﻦ
ﺧﺎور دﻳﺪﻩ اﺳﺖ. ﻣﺤﻤﺪ در اﺑﻼغ ﭘﻴﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﻴﻞ ﻧﻴﺴﺖ و ﺁن ﭘﻴﺎم از ﺷﻴﻄﺎن رﺟﻴﻢ ﻧﻴﺴﺖ»
17
.
اﻏﻠﺐ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺎرﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «اﮔﺮ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺎزل ﮐﻨﻴﻢ و
ﻣﺮدﮔﺎن ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﺎز اﻳﻤﺎن ﻧﺨﻮاهﻨﺪ ﺁورد»، دﻩ دوازدﻩ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﺑﺮق ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ و ﻳﺎراﻧﺶ درﺧﺸﻴﺪن
ﮔﺮﻓﺖ، اﻳﻤﺎن ﺁوردﻧﺪ. ﺑﻄﻮری ﮐﻪ ﺧﻮد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻩ اﺳﺖ: «ﻳَﺪ ﺧُ ﻠُ ﻮ نَ ﻓﯽ د ﻳ ﻦِ ا ﷲِ اَ ﻓ ﻮ ا ﺟ ﺎً»
18
. و ﺷﺎهﺪ ﺑﺎرزﺗﺮ، ﻗﻀﻴﻪ
اﺳﻼم ﺁوردن اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن اﺳﺖ. اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮐﻪ از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺑﻮد و در ﺟﻨﮕﻬﺎی ﻋﺪﻳﺪﻩ ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺖ،
در ﺳﺎل دهﻢ هﺠﺮی ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪ. هﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ هﺰار ﺗﻦ ﺑﻪ ﻓﺘﺢ ﻣﮑﻪ ﺁﻣﺪ، ﻋﺒﺎس ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ او [اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن]
را ﻧﺰد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺁورد و ﭘﻴﻐﺒﻤﺮ ﺑﺮ او ﺑﺎﻧﮓ زد: «وای ﺑﺮ ﺗﻮ، هﻨﻮز ﻧﻤﯽ داﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاﻳﯽ ﺟﺰ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻴﺴﺖ؟»
اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﮔﻔﺖ: «ﭼﺮا، ﮐﻢ ﮐﻢ دارم ﺑﺪﻳﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﮔﺮاﻳﻢ». ﺣﻀﺮت ﺑﺎز ﻓﺮﻣﻮد: «هﻨﻮز ﻣﻨﮑﺮی ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل اوﺳﺖ؟»
اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺗﻤﺠﻤﺞ [ﮐﻠﻤﺎت ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم ادا] ﮐﺮدﻩ ﮔﻔﺖ: «در اﻳﻦ ﺑﺎب ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻢ». ﻋﺒﺎس ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ: «اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن، زودﺗﺮ
ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮ وﮔﺮﻧﻪ هﻢ اﮐﻨﻮن ﻣﺤﻤﺪ اﻣﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺖ را ﺑﺰﻧﻨﺪ». اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﻣﺴﺘﺄﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد وﻧﺎﭼﺎر در ﻣﻴﺎن اردوی
ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﺳﻼم ﻣﯽ ﺁورد و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﺮای رﺿﺎﻳﺖ ﺧﺎﻃﺮ او ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻋﺒﺎس ﺑﻦ ﻋﺒﺪاﻟﻤﻄﻠﺐ ﺧﺎﻧﻪ او را ﭼﻮن ﺣﺮﻳﻢ ﮐﻌﺒﻪ
ﻣﺄﻣﻦ ﻗﺮار دادﻩ ﻓﺮﻣﻮد: «ﻣَﻦ دَ ﺧَ ﻞَ ﺑَﻴﺘِﻪُ ﮐ ﺎ نِ ﺁﻣِﻨﺎ»
19
و ﭘﺲ از ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﻗﺒﻴﻠﻪ هﻮازن در هﻤﻴﻦ ﺳﺎل و ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردن ﻏﻨﺎﻳﻢ
ﺑﯽ ﺷﻤﺎر، ﺳﺮان ﻗﺮﻳﺶ و اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن را ﺑﻪ ﻋﻄﺎﻳﺎ و ﺑﺨﺸﺸﻬﺎی ﺷﺎهﺎﻧﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﮔﺮداﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺻﺪای ﻧﺎرﺿﺎﻳﯽ
ﺳﺮان اﻧﺼﺎر را در ﺁورد.
ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق، وﺣﺸﯽ ﮐﻪ ﺣﻤﺰﻩ را ﮐﺸﺘﻪ و ﺟﺴﺪ او را ﻣُﺜﻠﻪ
20
ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﻓﺮﻳﺎد ﺧﺸﻢ و ﻏﻀﺐ و ﻧﻔﺮت ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ را
ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺑﻮد و ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﻘﺎم ﻋﻤﻮی ﺷﺠﺎع و ﻣﺤﺒﻮب ﺧﻮد را از او ﺑﺴﺘﺎﻧﺪ، وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر
ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ رﺳﻴﺪ و اﺳﻼم ﺁورد، اﺳﻼم او را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ. ﺑﺪﻳﻬﯽ اﺳﺖ اﺳﻼم ﺁﻧﻬﺎ از ﺗﺮس ﺑﻮد وﻟﯽ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ هﻤﻴﻦ اﺳﻼم ﺁوردن
دروﻏﻴﻦ ﺁﻧﺎن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ.
ﺁﻧﭽﻪ در ﺑﺎب ﺳﻪ ﺁﻳﻪ ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ، ﺻﺮف ﺣﺪس و ﻓﺮض ﻧﻴﺴﺖ. ﻗﺮاﺋﺘﯽ در ﺁﻳﺎت دﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁﻧﯽ هﺴﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺣﺪس و
ﻓﺮض را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ ﺧﻮد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ از اﻳﻦ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺁﻳﺘﯽ ﺑﺮای ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻧﺒﻮت او ﻧﻤﯽ
ﻓﺮﺳﺘﺪ، در ﺑﺎب رﺳﺎﻟﺖ ﺧﻮد دﭼﺎر ﻧﻮﻋﯽ ﺷﮏ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ. ﺻﺮﻳﺤﺘﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺁﻳﺎت ٩٤ و ٩٥ ﺳﻮرﻩ ﻳﻮﻧﺲ اﺳﺖ:
«ﻓَﺎِن ﮐُ ﻨ ﺖَ ﻓﯽ ﺷَ ﮏّ ﻣِﻤّﺎ اَﻧﺰَﻟﻨﺎ اِ ﻟَ ﻴ ﮏَ ﻓَ ﺴ ﺌَ ﻞِ اّ ﻟّ ﺬ ﻳ ﻦَ ﻳَ ﻘ ﺮَ ؤُ نَ ا ﻟ ﮑِ ﺘ ﺎ بَ ﻣِﻦ ﻗَ ﺒِ ﻠ ﮏَ ﻟَﻘَﺪ ﺟ ﺎ ءَ ک اَ ﻟ ﺤَ ﻖّ ﻣِﻦ رَ ﺑّ ﮏَ ﻓَﻼ ﺗَ ﮑُ ﻮ ﻧﱠ ﻦَ
ﻣِ ﻦَ ا ﻟ ﻤُ ﻤ ﺘَ ﺮ ﻳ ﻦَ. وَ ﻻ ﺗَ ﮑُ ﻮ ﻧَ ﻦﱠ ﻣِ ﻦَ ا ﻟﱠ ﺬ ﻳ ﻦَ ﮐَﺬﱠﺑُﻮا ﺑِﺎ ا ﻳ ﺎ تِ ا ﷲِ ﻓَ ﺘ ﮑُ ﻮ نَ ﻣِ ﻦَ ا ﻟ ﺨ ﺎ ﺳِ ﺮ ﻳ ﻦَ».
[ﻳﻌﻨﯽ] اﮔﺮ ﺷﮏ داری در ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺎزل ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮرات ﺑﭙﺮس. ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ
رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ و در ﺁﻧﻬﺎ ﺷﮏ ﻣﮑﻦ و از ﺁن ﻣﺮﻣﺎن ﻣﺒﺎش ﮐﻪ ﺁﻳﺎت ﺧﺪاوﻧﺪی را دروغ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ورﻧﻪ از
زﻳﺎﻧﮑﺎران ﺧﻮاهﯽ ﺷﺪ.
ﺁﻳﺎ اﻳﻦ دو ﺁﻳﻪ را ﻧﻮﻋﯽ ﺻﺤﻨﻪ ﺳﺎزی ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ [ﻣﺤﻤﺪ] ﺑﺮای اﻗﻨﺎع ﻣﺮدم ﺿﻌﻴﻒ و ﺷﮑّﺎک ﻓﺮو ﺧﻮاﻧﺪﻩ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ
ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد او ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎ دﭼﺎر ﺷﮏ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ و اﻳﻨﮏ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺷﮏ را ﺑﺮﻃﺮف ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ؟ ﺁﻳﺎ اﻳﻨﮑﻪ اﻳﻦ دو
ﺁﻳﻪ ﺻﺪای وﺟﺪان ﻋﻤﻴﻖ و ﺿﻤﻴﺮ ﻧﺎﺧﻮدﺁﮔﺎﻩ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺄﻳﻮس از ﻣﻌﺠﺰﻩ اﺳﺖ؟
ﺗﻨﻬﺎ اﻳﻦ دو ﺁﻳﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺎن ﻣﻔﺎهﻴﻤﯽ را ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ. در ﺳﻮرﻩ هﺎی ﻣﮑّﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ را [از]
اﻧﻘﻼب ﺑﺤﺮان ﮔﻮﻧﻪ ای در روح ﺣﻀﺮت ﺧﺒﺮ ﻣﯽ دهﺪ. ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ از ﺁﻳﻪ [١٤] ﺳﻮرﻩ [هﻮد] ﻧﻮﻋﯽ ﻋﺘﺎب و ﻣﻼﻣﺖ اﺳﺘﻨﺒﺎط
ﻣﯽ ﺷﻮد:
«ﻓَ ﻌَ ﻠَّ ﮏ ﺗ ﺎ رِ کُ ﺑَ ﻌ ﺾَ ﻣﺎ ﻳُﻮﺣﯽ اِ ﻟَ ﻴ ﮏَ وَ ﺿ ﺎ ﺋِ ﻖُ ﺑِ ﻪِ ﺻَ ﺪ رُ کَ اَن ﻳَﻘُﻮﻟُﻮا ﻟَﻮﻻ اُﻧﺰِل ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻪِ ﮐَﻨﺰُاَو ﺟ ﺎ ءَ ﻣَ ﻌَ ﻪُ ﻣَ ﻠَ ﮏُ. اِﻧﱠﻤﺎ
اَ ﻧ ﺖَ ﻧَ ﺬ ﻳ ﺮُ».
ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻮ ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ وﺣﯽ ﮐﺮدﻩ اﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﻤﯽ ﮔﻮﻳﯽ و ﻧﻮﻋﯽ ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ
ﺧﺎﻃﺮ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﮔﺮ راﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﯽ ﭼﺮا ﮔﻨﺠﯽ ﻇﺎهﺮ ﻧﻤﯽ ﺳﺎزی ﻳﺎ ﻓﺮﺷﺘﻪ ای
ﺑﺮای ﺻﺪق ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮد ﻧﻤﯽ ﺁوری؟ ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﻣﺒﻠّﻎ و داﻋﯽ هﺴﺘﯽ و دﻳﮕﺮ ﺗﮑﻠﻴﻔﯽ ﻧﺪاری ﮐﻪ هﺮ ﭼﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ اﻧﺠﺎم
دهﯽ.
ﺑﺎز در ﺁﻳﻪ ٣٥ ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای دﻳﮕﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮرد ﻋﺘﺎب ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ ﺣﻀﺮت از اﻳﻦ
اﻣﺮ دﻟﮕﻴﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ او ﻗﺪرت اﻋﺠﺎز ﻧﺪادﻩ اﺳﺖ:
«وَاِن ﮐ ﺎ نَ ﮐَ ﺒُ ﺮَ ﻋَ ﻠَ ﻴ ﮏَ اِﻋﺮاﺿَﻬُﻢ ﻓَ ﺎِ نِ ا ﺳ ﺘَ ﻄَ ﻌ ﺖَ اَن ﺗَﺒﺘَﻐَﯽ ﻧَﻔَﻘﺎً ﻓ ﯽِ ا ﻻ ر ضِ اَو ﺳُ ﻠﱠ ﻤ ﺎً ﻓ ﯽِ اﻟﺴﱡﻤﺎء ﻓَﻨَﺎﺗِﻴَﻬُﻢ ﺑِ ﺂ ﻳ ﻪِ وَﻟَﻮ ﺷ ﺎ ءَ
ا ﷲُ ﻟَﺠَﻤَﻌَﻬُﻢ ﻋَﻠَﯽ اﻟﻬُﺪی ﻓَﻼ ﺗَ ﮑُ ﻮ ﻧَ ﻦﱠ ﻣِﻦَ ا ﻟ ﺠ ﺎ هِ ﻠ ﻴ ﻦَ».
ﻳﻌﻨﯽ اﮔﺮ اﻧﮑﺎر و ﺑﻬﺎﻧﻪ ﮔﻴﺮی ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﺮ ﺗﻮ ﮔﺮان ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﻧﻘﺒﯽ در زﻣﻴﻦ زن ﻳﺎ ﻧﺮدﺑﺎﻧﯽ در ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺴﺎز ﺗﺎ
ﺗﻮاﻧﯽ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ [ﻣﻌﺠﺰﻩ] ﻓﺮاهﻢ ﺳﺎزی. اﮔﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ هﻤﮕﯽ هﺪاﻳﺖ ﻣﯽ ﺷﺪﻧﺪ وﻟﯽ ﺗﻮ ﻧﺎدان
ﻣﺒﺎش.
در ﺳﻮرﻩ ﻧﺴﺎء [ﺁﻳﻪ ١٥٢] اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﻃﻮری دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ و اﻳﻦ دﻓﻌﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ اهﻞ ﮐﺘﺎب ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﮔﻮﻳﯽ ﻳﻬﻮد
ﻧﻴﺰ از وی ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺮای ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁﻧﺎن اﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ:
«ﻳَ ﺴ ﺌَ ﻠُ ﮏَ اَ ه ﻞُ ا ﻟ ﮑِ ﺘ ﺎ بِ اَن ﺗُﻨَﺰّل ﻋَ ﻠَ ﻴ ﻬِ ﻢ ﮐِﺘﺎﺑﺎً ﻣِ ﻦَ اّﻟﺴُﻤﺎء ﻓَﻘَﺪ ﺳَﺎﻟُﻮا ﻣُﻮﺳﯽ اَ ﮐ ﺒَ ﺮَ ﻣِﻦ ذ ﻟِ ﮏَ ﻓَﻘﺎﻟُﻮا اَرِﻧَﺎ ا ﷲَ ﺟَ ﻬ ﺮَ ﻩﱠ ﻓَ ﺎَ ﺧَ ﺬَ ﺗ ﻬُ ﻢُ
ا ﻟ ﺼ ﺎ ﻋِ ﻘَ ﻪُ ﺑِﻈُﻠﻤِﻬِﻢ ﺛُ ﻢﱠ اﺗﱠﺨَﺬُوا ا ﻟِ ﻌ ﺠ ﻞَ ﻣِﻦ ﺑَﻌﺪِﻣﺎ ﺟ ﺎ ﺋ ﺘ ﻬُ ﻢُ ا ﻟ ﺒَ ﻴّ ﻨ ﺎ تُ ﻓَﻐَﻔَﻮﻧﺎ ﻋَﻦ ذ ﺑِ ﮏَ وَ ﺁﺗَﻴﻨﺎ ﻣُﻮﺳﯽ ﺳُ ﻠ ﻄ ﺎ ﻧ ﺎً ﻣُﺒﻴﻨﺎً».
[ﻳﻌﻨﯽ] اهﻞ ﮐﺘﺎب از ﺗﻮ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ از ﺁﺳﻤﺎن ﺑﺮای ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺘﺎب ﺁوری. از ﻣﻮﺳﯽ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎ داﺷﺘﻨﺪ و ﻣﯽ
ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺧﺪا را ﻋ ﻠ ﻨ ﺎً ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن دهﺪ. ﭘﺲ ﺻﺎﻋﻘﻪ ﺟﻮاب ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺳﺘﻤﮑﺎراﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮد. ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪ ای روی
ﺁوردﻧﺪ ﭘﺲ از ﺁن هﻤﻪ دﻻﻳﻞ ﺧﺪاوﻧﺪی ﻣﻌﺬﻟﮏ ﺑﺨﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮﺳﯽ ﻧﻴﺰ ﺳﻴﻄﺮﻩ ﻣﺴﻠّﻢ ﺑﺨﺸﻴﺪﻳﻢ.
در ﺁﻳﻪ ٥٩ ﺳﻮرﻩ اﺳﺮی ﻋﺬر ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﻴﺎوردن اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ:
«وَﻣﺎ ﻣَ ﻨَ ﻌَ ﻨ ﺎ اَن ﻧُ ﺮ ﺳِ ﻞَ ﺑِ ﺎ ﻻ ﻳ ﺎ تِ اِﻻ اَن ﮐَ ﺬﱠ بَ ﺑِﻬَﺎ اﻻَوّﻟُﻮنَ وَ ﺁﺗَﻴﻨﺎ ﺛَ ﻤُ ﻮ دَ ا ﻟ ﻨ ﺎ ﻗَ ﻪُ ﻣُ ﺒ ﺼِ ﺮَ ﻩﱠ ﻓَ ﻈَ ﻠَ ﻤُ ﻮ ا ﺑِﻬﺎ وَ ﻧُ ﺮ ﺳِ ﻞُ ﺑِ ﺎ ﻻ ﻳ ﺎ تِ اﻟّﺎ
ﺗَ ﺨ ﻮ ﻳ ﻔ ﺎً»
[ﻳﻌﻨﯽ] ﺳ ﺒ ﺐِ ﻧﻴﺎوردن ﻣﻌﺠﺰﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳ ﺎ ﺑ ﻘ ﺎً در ﻗﻮم ﺛﻤﻮد ﻧﺎﻗﻪ ﺻﺎﻟﺢ
21
را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻳﻢ وﻟﯽ ﺑﺎز اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ،
از اﻳﻦ رو هﻼﮐﺸﺎن ﮐﺮدﻳﻢ. ﭘﺲ اﮔﺮ ﺑﺮای ﺗﻮ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای ﻇﺎهﺮ ﺳﺎزﻳﻢ و اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎورﻧﺪ ﻣﺴﺘﺤﻖ هﻼک ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ
در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ را ﻣﻬﻠﺖ دهﻴﻢ ﺗﺎ ﮐﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد (ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺟﻼﻟﻴﻦ).
ﺁﻳﻪ ﺑﻌﺪی ﻧﻴﺰ ﺧﻮاﻧﺪﻧﯽ و ﺳﺰاوار ﺗﺄﻣﻞ اﺳﺖ:
«وَ اِذﻗُﻠﻨﺎ ﻟَﮏَ اِ نﱠ رَ ﺑﱠ ﮏَ اَ ﺣ ﺎ طَ ﺑِﺎﻟﻨّﺎسِ وَ ﻣﺎ ﺟَ ﻌَ ﻠ ﻨَ ﺎ اّﻟﺮُﻳَﺎ اﻟﱠﺘﯽ اَرَﻳﻨﺎکَ اِﻻ ﻓِ ﺘ ﻨَ ﻪً ﻟِ ﻠ ﻨّ ﺎ سِ وَ ا ﻟ ﺸﱠ ﺠَ ﺮَ ﻩَ ا ﻟ ﻤَ ﻠ ﻌُ ﻮ ﻧَ ﻪَ فِِ اﻟﻘُﺮﺁنِ وَ
ﻧُ ﺨّ ﻮِ ﻓُﺨُﻢ ﻓَﻤﺎ ﻳَﺰﻳﺪُهُﻢ اِﻻ ﻃُﻐﻴﺎﻧﺎً ﮐَﺒﻴﺮاً».
ﺧﺪاوﻧﺪ در اﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﺪای ﺗﻮ ﻣﺤﻴﻂ و ﻣﺴﺘﻮﻟﯽ ﺑﺮ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﻳﻌﻨﯽ ﻣﺘﺮس و ﺣﺮف ﺧﻮد
را ﺑﺰن. ﺑﺎز ﻣﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: رؤﻳﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻇﺎهﺮ ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ ﺑﺮای اﻣﺘﺤﺎن ﻣﺮدم ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻘﺼﻮد داﺳﺘﺎن ﻣﻌﺮاج اﺳﺖ و در
اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺎم رؤﻳﺎ ﺑﺮ ﺁن ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ و ﺁن را ﺑﺮای ﺁزﻣﻮدن ﻣﺮدم ﻇﺎهﺮ ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ، زﻳﺮا ﭘﺲ از اﻳﻦ ﮐﻪ ﻗﺼﻪ ﻣﻌﺮاج را ﻧﻘﻞ
ﮐﺮدﻩ او را ﻣﺴﺨﺮﻩ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻋﺪﻩ ای از اﺳﻼم ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ. ﺑﺎز ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: ﺷﺠﺮﻩ ﻣﻠﻌﻮﻧﻪ، درﺧﺖ زﻗﻮم ﮐﻪ در ﻗﺮﺁن ﺁﻣﺪﻩ
اﺳﺖ، ﺑﺮای ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﺧﻠﻖ و ﺑﺮای ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن اﺳﺖ ﮐﻪ هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺁﻧﺎن را ﺑﻪ ﻃﻐﻴﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮐﺸﺎﻧﻴﺪ زﻳﺮا ﻋﺮﺑﻬﺎ ﺑﻨﺎی ﺗﻤﺴﺨﺮ
ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ درﺧﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﺁﺗﺶ ﺳﺒﺰ ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ در هﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﺸﺎن دادن، ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ دوزخ در ﮐﺎر اﺳﺖ، ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ در هﻤﻴﻦ ﺳﻮرﻩ اﺳﺮا ﺁﻳﻪ ٥٨ ﻣﯽ
ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
«وَ اَن ﻣِﻦ ﻗَ ﺮ ﻳَ ﻪِ اِ ﻻّ ﻧَ ﺤ ﻦُ ﻣُﻬﻠِﮑُﻮهﺎ ﻗُ ﺒ ﻞَ ﻳَ ﻮ مِ اﻟﻘِﻴﻤُﻪ اَو ﻣُﻌَﺬّﺑُﻮهﺎ ﻋَ ﺬ ا ﺑ ﺎً ﺷَﺪﻳﺪاً».
[ﻳﻌﻨﯽ] ﺑﺴﺎ ﺳﺎﮐﻨﻴﻦ ﻗﺮﻳﻪ هﺎ را ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از روز ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﻪ هﻼﮐﺖ رﺳﺎﻧﻴﺪﻳﻢ ﻳﺎ دﭼﺎر ﻋﺬاب ﺳﺎﺧﺘﻴﻢ.
ﻋﺠﺐ ﺧﺪای رﺋﻮف و ﻋﺎدﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
«وَﻟَﻮ ﺷِﺌﻨﺎ ﻟَﺎﺗَﻴﻨﺎ ﮐُ ﻞﱠ ﻧَ ﻔَ ﺲِ هُﺪﻳﻬﺎ»
22
.
[ﻳﻌﻨﯽ] اﮔﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﻧﻮر هﺪاﻳﺖ در هﺮ ﻧﻔﺴﯽ ﻣﯽ اﻓﮑﻨﺪﻳﻢ.
وﻟﯽ ﻣﻌﺬﻟﮏ ﺁﻧﻬﺎ را، ﺁﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ هﺪاﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ هﻼﮐﺖ و ﻋﺬاب ﺷﺪﻳﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺁﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﺒﻮد
ﺑﻪ ﺟﺎی اﻳﻦ ﺗﺸﺪّد ﻳﮏ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻇﺎهﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ ﺗﺎ هﻤﻪ اﺳﻼم ﻣﯽ ﺁوردﻧﺪ و ﺁن هﻤﻪ ﺟﻨﮓ و ﺧﻮﻧﺮﻳﺰی ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﮔﺮﻓﺖ؟
در ﺁﻳﻪ ٣٧ ﺳﻮرﻩ اﻋﺎم ﻋﺬر ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﻴﺎوردن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﺬاب ﻧﻴﺴﺖ:
«وَﻗﺎﻟُﻮا ﻟَﻮﻻ ﻧُ ﺰّ لَ ﻋَﻠَ ﻴ ﻪِ ﺁ ﻳَ ﻪُ ﻣِﻦ رَ ﺑّ ﻪِ ﻗُﻞ اِ نﱠ ا ﷲَ ﻗ ﺎ دِ رُ ﻋَﻠﯽ اَن ﻳُ ﻨَ ﺰّ لَ ﺁ ﻳَ ﻪِ وَ ﻟ ﮑِ ﻦﱠ اَﮐﺜَﺮَهُﻢ ﻟَﺎ ﻳَ ﻌ ﻠَ ﻤُ ﻮ نَ».
[ﻳﻌﻨﯽ] ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﭼﺮا ﺧﺪای او ﺁﻳﺘﯽ (ﻣﻌﺠﺰﻩ ای) ﺑﺮ ﺻﺪق ﮔﻔﺘﺎرش ﻧﻤﯽ ﻓﺮﺳﺘﺪ؟ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮ ﺧﺪا ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺁﻳﺘﯽ
ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ وﻟﯽ اﮐﺜﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ.
ﺗﻼزم [ﻻزم هﻢ ﺑﻮدن، ﺑﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن ﻋﻘﻞ و ﻣﻨﻄﻖ] ﻋﻘﻠﯽ و ﻣﻨﻄﻘﯽ در اﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟ ﻣﻨﮑﺮان ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ
ﺧﻮاهﻨﺪ. ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻮاب دادﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺁﻳﺘﯽ ﻧﺎزل ﮐﻨﺪ، اﻟﺒﺘﻪ ﺧﺪا ﻗﺎدراﺳﺖ، ﻣﻨﮑﺮان ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪا
ﻗﺎدر اﺳﺖ و از هﻤﻴﻦ روی ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ. ﭘﺲ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﺠﺰﻩ روی دهﺪ. وﻟﯽ ﻣﻌﺠﺰﻩ ای
ﻇﺎهﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ «اﮐﺜﺮهﻢ ﻻ ﻳﻌﻠﻤﻮن» (اﮐﺜﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ) اﮐﺘﻔﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻣﺮدم ﭼﻪ ﻣﻄﻠﺒﯽ را ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ؟ اﻳﻨﮑﻪ
ﺧﺪا ﻗﺎدر اﺳﺖ؟ از ﻗﻀﺎ اﻳﻦ را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻣﯽ ﺧﻮاهﻨﺪ.
از ﺑﺲ ﺗﻼزم ﻋﻘﻠﯽ ﻣﻴﺎن درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺮدم و ﺟﻮاب ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﺤﻮ و ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺟﻼﻟﻴﻦ ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ:
«اﮐﺜﺮ اﻳﻦ درﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺑﻪ وﻗﻮع ﭘﻴﻮﺳﺖ و ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ، ﻣﺴﺘﺤﻖ هﻼﮐﺖ
ﺧﻮاهﻨﺪ ﺷﺪ».
ا و ﻻً ﭼﺮا اﮔﺮ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ، ﺁﻧﻬﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎورﻧﺪ؟
ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻣﺮدﻣﺎﻧﯽ ﺑﺪﻳﻦ ﺳ ﺨ ﺎ ﻓ ﺖِ ﻓﮑﺮ و ﻋ ﻨ ﺎ دِ ﺟﺎهﻼﻧﻪ ﮐﻪ در ﻣﮕﺮ ﭼﻬﻞ و هﺸﺖ ﻧﻔﺮ ﺁﻧﻬﺎ در ﺟﻨﮓ ﺑﺪر ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﭼﻪ زﻳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن رﺳﻴﺪ؟
...........................................................................................................................................
8
ﺳﻮرﻩ اﺳﺮا ﺁﻳﻪ ٩٤ و ٩٥
9
ﺳﻮرﻩ ﻓﺮﻗﺎن ﺁﻳﻪ هﺎی ٨ -٧
10
ﺳﻮرﻩ ﺣﺠﺮ ﺁﻳﻪ ٦ و ٧
11
ﺳﻮرﻩ اﻧﺒﻴﺎء ﺁﻳﺎت ٣ ﺗﺎ ٥
12
ﺳﻮرﻩ اﻧﺒﻴﺎء ﺁﻳﺎت ٧ و ٨ [ﻣﺘﻦ ﻋﺮﺑﯽ ﺁﻳﺎت ﻧﻘﻞ ﺷﺪﻩ در ﺑﺎﻻ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ: «و ﻣﺎ ارﺳﻠﻨﺎ ﻗﺒﻠﮏ اﻻ رﺟﺎل ﻳﻮﺣﯽ اﻟﻴﻬﻢ ﻓﺎﺳﺌﻠﻮا اهﻞ اﻟﺬﮐﺮ ﮐﻨﺘﻢ ﻻ
ﺗﻌﻠﻤﻮن، و ﻣﺎ ﺟﻌﻠﻨﺎ هﻢ ﺟ ﺴ ﺪ اً ﻻ ﻳﺄﮐﻠﻮن اﻟﻄﻌﺎم و ﻣﺎ ﮐﺎﻧﻮا ﺧﺎﻟﺪﻳﻦ»
13
ﺳﻮرﻩ ﻋﻨﮑﺒﻮت ﺁﻳﻪ ٥٠
14
ﺳﻮرﻩ ﻋﻨﮑﺒﻮت ﺁﻳﻪ ٥١
15
[ﻧَﺬﻳﺮ و ﻣُﻨﺬِر ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﻴﻢ دهﻨﺪﻩ اﺳﺖ و هﺮ دو از اﻟﻘﺎب ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﺳﻼم هﺴﺘﻨﺪ
ﺳﻮرﻩ اﻧﻌﺎم ﺁﻳﺎت ١١٠ ،١٠٩ و ١١١
17
ﺳﻮرﻩ ﺗﮑﻮﻳﺮ ﺁﻳﺎت ١٩ -٢٤
18
ﺳﻮرﻩ ﻧﺼﺮ ﺁﻳﻪ ٢٠. ﻳﻌﻨﯽ داﺧﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ در دﻳﻦ ﺧﺪا ﻓﻮج ﻓﻮج
19
[اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن ﺑﻦ ﻋﺒﺪ ﻣﻨﺎف ﻓﺮﻳﺸﯽ اﻣﻮی ﭘﺪر ﻣﻌﺎوﻳﻪ و ﻳﺰﻳﺪ. ﻳﮑﯽ از اﺷﺮاف ﻗﺮﻳﺶ در اﻳﺎم ﺟﺎهﻠﻴﺖ. در ﻓﺘﺢ ﻣﮑﻪ ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ رﺳﻮل اﷲ ﺑﻪ اﺳﻼم
اﻳﻤﺎن ﺁورد. ﻣﻮرﺧﻴﻦ اﺳﻼﻣﯽ در اﻳﻤﺎن او ﺗﺮدﻳﺪ ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﻪ وی ﻧﻔﺎق و دو روﻳﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽ دهﻨﺪ. ﻣﯽ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ ﻋﺒﺎس ﻋﻤﻮی رﺳﻮل
اﷲ او را از ﻣﺮگ ﻧﺠﺎت داد و ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﻔﺖ: اﺟﺎزﻩ ﻓﺮﻣﺎی ﮐﻪ هﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ او در ﺁﻳﺪ اﻳﻤﻦ ﻣﺎﻧﺪ، و رﺳﻮل اﷲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ و ﻓﺮﻣﻮد هﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ
ﺧﺎﻧﻪ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن در ﺁﻳﺪ اﻳﻤﻦ اﺳﺖ و هﺮ ﮐﺲ داﺧﻞ ﮐﻌﺒﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻳﻤﻦ اﺳﺖ و هﺮ ﮐﺲ د رِ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺒﻨﺪد اﻳﻤﻦ اﺳﺖ. ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻟﻐﺘﻨﺎﻣﻪ دهﺨﺪا،
زﻳﺮ واژﻩ اﺑﻮﺳﻔﻴﺎن]
20
Mosle ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﮔﻮش و ﺑﻴﻨﯽ ﻳﺎ ﻋﻀﻮ دﻳﮕﺮ ﺑﺪﻧﺶ را ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺷﺪ
21
[ﻧﺎﻗﻪ ﺻﺎﻟﺢ ﻃﺒﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻃﺒﺮی، ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺟﻼﻟﻴﻦ و ﺣﺒﻴﺐ اﻟﺴﻴﺮ: ﺻﺎﻟﺢ ﭘﻴﻴﻐﻤﺮ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻗﻮم ﺛﻤﻮد ﻣﻌﺠﺰﻩ ای ﻇﺎهﺮ ﮐﺮد ﮐﻪ از دل ﺳﻨﮓ،
ﺷﺘﺮی ﻣﺎدﻩ وﺑﺎ ﺑﭽﻪ اش هﻮﻳﺪا و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭼﺮا ﮐﺮدﻧﺪ. ﺛﻤﻮدﻳﺎن ﻣﻌﺠﺰﻩ را ﺳﺤﺮ و ﺟﺎدو ﭘﻨﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺻﺎﻟﺢ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎوردﻧﺪ. ﺑﻌﺪهﺎ
ﺛﻤﻮدﻳﺎن ﺷﺘﺮهﺎ را ﮐﺸﺘﻨﺪ و ﺧﻮردﻧﺪ. ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺧﺪا ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن رﻋﺪ و ﺑﺮق و ﺗﻮﻓﺎن ﺛﻤﻮدﻳﺎن را هﻼک ﮐﺮد. ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻟﻐﺖ ﻧﺎﻣﻪ دهﺨﺪا زﻳﺮ
واژﻩ ﻧﺎﻗﻪ ﺻﺎﻟﺢ و ﻳﺎ ﺻﺎﻟﺢ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ]
22
ﺳﻮرﻩ ﺳﺠﺪﻩ ﺁﻳﻪ
